«Ζητώ ακρόασιν Θεού και αλλαγή πλανήτη»

Το πιθανότερο είναι ότι δεν θα κάνει πολλά απ’ όσα υποσχέθηκε ο κ. Τραμπ, ίσως και τίποτα. Μπορεί να αλλάξει το στυλ σε κάποια πράγματα, αλλά όχι τις δομές τους - είθισται. Ομως τα αιτήματα του λαού για τις αλλαγές που υποσχέθηκε ο Τραμπ (ή και για άλλες αλλαγές στις οποίες οι πολίτες ελπίζουν) παραμένουν. Αυτό είναι ένα και το

σπουδαιότερο κρατούμενο.

Το δεύτερο είναι ότι το σύστημα απέδειξε ότι δεν είναι αήττητο. Μένει όμως να νικηθεί, κάποτε, νωρίτερα ή αργότερα, από την κατάλληλη δύναμη. Στην περίπτωση των ΗΠΑ κάτι τέτοιο είναι πιο δύσκολο παρά οπουδήποτε αλλού. Ο «κατάλληλος άνθρωπος» που θα επιχειρούσε κάτι σχετικό εξοντώνεται εκ προοιμίου είτε εκ των υστέρων. Είθισται, επίσης...

Η νίκη Τραμπ εναντίον του συστήματος είναι μια συστημική νίκη. Εντάσσεται στη γενικότερη στάση, που σε παγκόσμιο επίπεδο δημιουργούν οι παρενέργειες από τη λειτουργία του συστήματος. Σε αυτό το πεδίο ευδοκιμούν οι δημαγωγοί και οι αντισυστημικές, πλην όμως άσφαιρες θεωρίες - συνήθως δεξιάς και ακροδεξιάς τροπής. Και

όχι αριστερής. Για δύο λόγους: ο ένας είναι ότι η Αριστερά, σοσιαλδημοκρατική και κομμουνιστικογενής, έχει τις τελευταίες δεκαετίες αφομοιωθεί απ’ το σύστημα ή έστω έχει ενσωματωθεί σε αυτό. Και ο δεύτερος είναι ότι η Αριστερά που όντως εναντιώνεται στο σύστημα

δεν είναι ως εκ της φύσεώς της ποπουλίστικη και ως εκ τούτου δύσκολα γίνεται δημοφιλής σε αυτήν τη συγκυρία.

Η περίπτωση Τραμπ αποδεικνύει ότι οι πολίτες εύκολα μπορούν να στραφούν εναντίον του συστήματος, αλλά με λάθος τρόπο, δηλαδή σε ατομική βάση, εναποθέτοντας τις ελπίδες τους σε έναν άνθρωπο. Εναν άνθρωπο

που πολλοί γνωρίζουν εκ των προτέρων ότι (μπορεί και να) τους εξαπατά. Διότι, κατ’ αρχήν, τους αρκεί να δείξουν την αντίθεσή τους με ό,τι τους συμβαίνει - κι ύστερα βλέπουμε.

Το δύσκολο είναι να στραφούν οι πολίτες κατά του συστήματος (που είναι το καπιταλιστικό σύστημα) και κατά της παγκοσμιοποίησης (που είναι ο ιμπεριαλισμός) σε συλλογική κλίμακα. Είναι δύσκολο, διότι προϋποθέτει παιδεία, την οποίαν το σύστημα αλέθει συστηματικώς διά της εκπαίδευσης, της χύδην ψυχαγωγίας και της θηριώδους προπαγάνδας. Προϋποθέτει

επίσης και μια Αριστερά που να επιμένει στην ταξική πολιτική και δεν θα υποστηρίζει με την πρώτη ευκαιρία το «λιγότερο κακό», όπως έκανε ο κ. Σάντερς υποστηρίζοντας εν τέλει τη Χίλαρυ.

Η κυρία Κλίντον αντιμετωπίσθηκε από πολλούς εκ των πολιτών που την υποστήριξαν (δεν μιλάμε για τα λόμπυ και τις εταιρείες) ως αναγκαίο κακό, ενός μοχθηρού και κουρασμένου συστήματος, αλλά όχι τρελού. Οχι απρόβλεπτου και ασταθούς. Ομως, εδώ γεννάται

το ερώτημα της «πραγματικής τρέλας» ή της «πραγματικότητας της τρέλας». Ποιος είναι ο πραγματικός «τρελός»;

Μήπως είναι το σύστημα που λέει στον πολίτη να δυστυχεί για να πάει καλά η οικονομία; Μήπως είναι το σύστημα που πάει από τον έναν πόλεμο στον άλλον μέχρι να φθάσουμε στον τελειωτικό (και πιθανόν τελευταίο) πόλεμο;

Ο κ. Τραμπ αλίευσε από τους ανθρώπους που «θέλουν την πατρίδα τους πίσω». Από τη λευκή εργατική τάξη. Υποσχέθηκε επαναβιομηχανοποίηση, παρεμβατισμό και υποστήριξη της εγχώριας παραγωγής.

Ο κ. Τραμπ αλίευσε από τις ελπίδες που διέψευσε ο κ. Κλίντον. Αλίευσε από τις ελπίδες που διέψευσε ο κ. Ομπάμα. Κι από την άλλη πλευρά: όσοι φτωχοί ψήφισαν Χίλαρυ κατάφεραν διπλό χτύπημα στον εαυτό τους. Διότι η κυρία Κλίντον πολιτεύτηκε στην ουρά αυτών των διαψεύσεων, ούσα η ίδια η ζώσα διάψευση όσων έλεγε.

Στην πραγματικότητα, ο οργανωμένος κυνισμός που προσπαθεί να ψιμυθιώσει τις κατ’ εξακολούθησιν διαψεύσεις των Δημοκρατικών, παράγει το ίδιο ασταθή πολιτική με το απρόβλεπτον του Τραμπ - αν είναι απρόβλεπτον. Οσο για το ερώτημα του σταθερού και του ασταθούς μιας πολιτικής, η απάντηση εξαρτάται από το αν το αποτέλεσμα και των δύο είναι το ίδιο. Φτώχεια και πόλεμος. Τρόμος και αθλιότητα. Αν τώρα κάτι τέτοιο θα είναι ρεπουμπλικανικής ή δημοκρατικής κοπής, παρέλκει.

Ο Πλανητάρχης άλλαξε. Οχι ο πλανήτης. Εξακολουθεί τη φρενήρη πορεία του προς το χειρότερο.

Το αίτημα όσων ψήφισαν Τραμπ ζητώντας αλλαγές υπέρ του λαού παραμένει αίτημα. Αλλά η πραγματικότης Τραμπ θα έχει το ίδιο αποτέλεσμα που θα είχε η πραγματικότης Χίλαρυ. Η Χίλαρυ έχασε διότι οι διαψεύσεις των Δημοκρατικών κούρασαν, ενώ ο Τραμπ νίκησε διότι δεν ανήκει ακόμα σε αυτές.

Οσο για τους μικρούς Τραμπ, τους αντισυστημικούς του συστήματος σε όλον τον πλανήτη, αυτοί πανηγυρίζουν διότι βλέπουν για τον εαυτόν τους μιαν ευκαιρία να αρπάξουν οι ίδιοι τα ηνία του συστήματος. Στην πραγματικότητα, να μπουν κι αυτοί στη δούλεψή του. Και το πιθανότερο είναι να το καταφέρουν.

Διότι οι άνθρωποι του συστήματος έχουν κουράσει. Αλλά και το σύστημα έχει κουρασθεί απ’ αυτούς. Εξάλλου, η ανανέωση σε προσωπικό αποτρέπει από εξεγέρσεις και άλλες δυσάρεστες καταστάσεις.

Το σύστημα (λέγεται καπιταλισμός και η παγκοσμιοποίηση είναι ο ιμπεριαλισμός) μπορεί να είναι ηλίθιο, διότι γεννά τις αντιθέσεις που το θανατώνουν, αλλά είναι αρκετά έξυπνοι οι άνθρωποι που ωφελούνται απ’ αυτό, με τη διαχείριση της φτώχειας και του θανάτου των άλλων.

Από την ιστορία Τραμπ, τέλος, πρέπει να εξαγάγει ένα δίδαγμα (πάντα κατά τη γνώμη μου) και η Αριστερά που δεν έχει ενσωματωθεί στο σύστημα, όπως ο προμνημονιακός ΣΥΡΙΖΑ ή οι Podemos. Δεν αρκεί η αντισυστημική ρητορική. Οπως δεν αρκεί ούτε η καταγγελία του καπιταλισμού, στην οποίαν αρκείται το ΚΚΕ. Μόνον με τρόπους χειροπιαστούς και συνεπώς πειστικούς στα μάτια του λαού μπορούν να γίνουν απελευθερωτικές αλλαγές. Αν ο ΣΥΡΙΖΑ είχε εφαρμόσει το πρόγραμμά του, μια τέτοια διαδικασία θα είχε αρχίσει. Πειραματική; ίσως! Επιτυχής; πιθανόν! Αλλά πάντως παγκοσμίου ενδιαφέροντος. Σε έναν πλανήτη όπου πολλοί περιμένουν να αρχίσει κάπου κάτι.

Δεν συνέβη. Ο ΣΥΡΙΖΑ προσέθεσε εαυτόν στις διαψεύσεις. Παρ’ ότι το μέγεθος της Ελλάδας μικρό, η επιτυχία των προσδοκιών ενός λαού θα μπορούσε να έχει συγκλονίσει

ένα σύστημα, που αφήνει με κρυφή ευχαρίστηση να εκδηλώνεται στα πλευρά του η απειλή των αντισυστημικών, που το στερεώνει. Διότι αυτή η «απειλή» είναι μια ακροδεξιά, δηλαδή βαθιά συστημική, «απειλή»...

ο Στάθης στον Ενικό