Εξηγήσεις από το Μαξίμου μετά τον πανικό που προκάλεσε η συνεχής ματαίωση πλειστηριασμών

Δέκα απαντήσεις και διευκρινήσεις για το θέμα των πλειστηριασμών κατοικιών δίνουν κύκλοι του Μαξίμου, μετά τον θόρυβο που προκάλεσε η ματαίωση πλειστηριασμού στη Θεσσαλονίκη,στην Κρήτη και οι σχετικές κινητοποιήσεις οργανώσεων σε πολλές πόλεις,αλλά  και οι έντονες διαμαρτυρίες στο Ειρηνοδικείο της Αθήνας την περασμένη Τετάρτη.

Συγκεκριμένα, από το Μέγαρο Μαξίμου επισημαίνεται:

«Αρκετή φασαρία γίνεται, τις τελευταίες μέρες, στον Τύπο και τα social media, αλλά και με σχετικές κινητοποιήσεις, για τους πλειστηριασμούς ακινήτων. Ασφαλώς, η ανησυχία για την κατοικία είναι παραπάνω από ευεξήγητη -είναι από τις πιο τραυματικές εμπειρίες να χάνεις το σπίτι σου και να βρίσκεσαι στον δρόμο, όπως έχουμε δει να γίνεται στην Ισπανία.

Πρόκειται, όμως, περί αυτού; Γιατί ασφαλώς είναι εντελώς διαφορετικές περιπτώσεις το πρώτο σπίτι ενός άνεργου ή εργαζόμενου, που δεν μπορεί να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις του, με ένα ακίνητο αξίας άνω των 300.000 ή 400.000 ευρώ ή το ακίνητο ενός μεγαλοεπιχειρηματία που χρωστάει και είναι ένα από τα πολλά που διαθέτει προς εκμετάλλευση.

Ας δούμε λοιπόν την πραγματικότητα, τα δεδομένα και τις συγκεκριμένες περιπτώσεις.

1. Η κυβέρνηση προστατεύει την πρώτη κατοικία –και μάλιστα με σημαντικά μέτρα ενίσχυσης των πιο αδύναμων. Η περίπτωση της Θεσσαλονίκης (που τόση δημοσιότητα γνώρισε, και για την οποία θα μιλήσουμε στη συνέχεια) ή κάποιες άλλες περιπτώσεις δεν αναιρούν τον γενικό κανόνα προστασία της πρώτης κατοικίας. Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν θα προστατεύσει τις περιουσίες μεγαλοεπιχειρηματιών που χρωστούν τεράστια ποσά –ανεξάρτητα με το αν το κίνημα ενάντια στους πλειστηριασμούς και κάποιοι πολίτες έχουν (την ισοπεδωτική και λανθασμένη πολιτικά) θέση ότι πρέπει να μη γίνει κανένας πλειστηριασμός. Γιατί είναι διαφορετικό πράγμα οι πανάκριβες βίλες στην Εκάλη και αλλού, και εντελώς διαφορετικό το τριάρι στο Παγκράτι ή το Περιστέρι, κ.λπ. Η προσπάθεια δημιουργίας πανικού, που ενορχηστρώνεται από τα γνωστά κέντρα εξουσίας, δεν πιάνει, παρότι τα θέμα είναι τόσο ευαίσθητο, γιατί οι πολίτες που χρωστούν και έχουν στεγαστικά δάνεια, παρά την ανησυχία τους, γνωρίζουν ότι δεν απειλούνται. Εκτός αν κάποιοι –και σε καμία περίπτωση, βέβαια, αυτοί δεν είναι όσοι συμμετέχουν σε κινήματα στήριξης των φτωχών συνανθρώπων μας– εκτιμούν ότι με τον Μητσοτάκη θα προστατευθούν καλύτερα τα συμφέροντα της μεγαλοαστικής τάξης. Γιατί πώς αλλιώς να εξηγήσουμε τη στήριξη, για παράδειγμα, μεγαλοεπιχειρηματία, με πολλά ακίνητα και καταστήματα στον εμπορικότερο δρόμο της Αθήνας, να μη βγει σε πλειστηριασμό οικόπεδό του στην Εκάλη;

2. Μέχρι το τέλος του 2016 οι τράπεζες έχουν εντάξει στον προγραμματισμό 2.000 πλειστηριασμούς. Από τα μέχρι στιγμής στοιχεία προκύπτει ότι στοχεύουν σε μεγάλα ακίνητα, που βαρύνονται με δάνεια τα οποία έχουν βρεθεί στο "κόκκινο", πάνω από δύο χρόνια. Με βάση τα Δελτία Πλειστηριασμών που διατίθενται, μόνο ένα μικρό ποσοστό αφορά πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας και πρόκειται για ακίνητα μεγάλης αξίας. Συνεπώς, τα δημοσιεύματα που αναφέρονται στο ζήτημα δεν ευσταθούν –και ιδίως ως προς την έκταση της δημοσιότητας που παίρνουν. Οι τράπεζες, μάλιστα, με βάση τους στόχους που τέθηκαν, σε συνεργασία με την ΤτΕ και τον ESM, προχωρούν σε γενναίες ρυθμίσεις δανείων για τα 29 από τα 41 δισ. ευρώ των "κόκκινων δανείων", που θα απομειωθούν ως το τέλος του 2019.

3. Στον αναθεωρημένο νόμο Κατσέλη, για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, μπορούν να ενταχθούν σε προστατευτικές ρυθμίσεις για την πρώτη κατοικία δύο στους τρεις δανειολήπτες. Μάλιστα, για το 25% που αντιστοιχεί στους πιο αδύναμους, προβλέπεται η ενίσχυσή τους από το κράτος, ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στις δόσεις. Η προστασία παραμένει η ίδια, και δεν επηρεάζεται καθόλου από ενδεχόμενη μεταβίβαση του δανείου σε μη τραπεζική εταιρεία. Σε κάθε περίπτωση, μέχρι και σήμερα απαγορεύονται οι πλειστηριασμοί όσων έχουν καταθέσει αιτήσεις υπαγωγής στις διατάξεις του νόμου Κατσέλη.

4. Σύμφωνα με το νόμο προστατεύονται οι δανειολήπτες –αλλά πρέπει βέβαια να κάνουν αίτηση– που διαθέτουν ακίνητο αντικειμενικής αξίας έως 180.000 ευρώ εάν είναι άγαμοι, 220.000 ευρώ εάν είναι έγγαμοι, προσαυξημένο κατά 20.000 ευρώ ανά παιδί και μέχρι τρία παιδιά. Αντίστοιχα, θα πρέπει να έχουν ετήσιο εισόδημα (με βάση τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης), 13.906 ευρώ αν πρόκειται για ένα άτομο, 23.659 ευρώ αν πρόκειται για δύο άτομα και για κάθε παιδί 5.714 ευρώ, έως τρία παιδιά.

5. Με τον Αναθεωρημένο Κώδικα Δεοντολογίας, που εφαρμόζεται ήδη από 1.10.2016, οι υπόχρεοι για την τήρησή του (Τράπεζες, χρηματοδοτικά ιδρύματα, Εταιρίες Διαχείρισης) οφείλουν να παίρνουν υπόψη τους την οικονομική κατάσταση του δανειολήπτη (τεκμηριωμένα) και αναλόγως να προτείνουν λύσεις (ενδεχόμενη ευνοϊκή επιμήκυνση, απομείωση οφειλής, κ.ά.). Tα πιστωτικά ιδρύματα, τηρώντας τις διατάξεις του Κώδικα Δεοντολογίας και την άτυπη δέσμευση τους, δεν έχουν προχωρήσει σε διενέργεια πλειστηριασμών κύριας κατοικίας, ακόμη και στις περιπτώσεις που δεν πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις προστασίας, προκειμένου να αποφύγουν εμπλοκή σε αβέβαιες και μακροχρόνιες δικαστικές διενέξεις.

6. Σε περίπτωση που οι δανειολήπτες είναι συνεργάσιμοι με τις τράπεζες, ακόμα και αν αδυνατούν να πληρώσουν, είναι πρακτικά αδύνατον οι τράπεζες να ξεκινήσουν δικαστικές διαδικασίες εναντίον της περιουσίας τους χωρίς το χρέος τους να έχει ρυθμιστεί σε επίπεδα τέτοια που να μπορούν να αποπληρώνουν τη δόση.

7. Θυμίζουμε ότι μέχρι το 2018 δεν επιτρέπεται η μεταβίβαση δανείων που συνδέονται με πρώτη κατοικία:
– Ανεξαρτήτως κατηγορίας, δηλαδή όχι μόνο τα στεγαστικά δάνεια αλλά και τα καταναλωτικά, τα επισκευαστικά, τα δάνεια των ελεύθερων επαγγελματιών, των εμπόρων και αγροτών, καθώς και τα δάνεια μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων, που έχουν διασφάλιση σε πρώτη κατοικία.
– Με αντικειμενική αξία μέχρι 140.000 ευρώ, δηλαδή παραπάνω του 90% του συνόλου των στεγαστικών δανείων πρώτης κατοικίας.

8. Η περίπτωση της Θεσσαλονίκης είναι ιδιόμορφη. Πρέπει, ασφαλώς, να αντιμετωπιστεί με σεβασμό προς το πρόσωπο του δανειολήπτη που, όμως, οφείλει και αυτός να σεβαστεί και να κάνει χρήση των νόμων σχετικά με την προστασία της περιουσίας του. Όσο για τα οφειλόμενα από την ΕΡΤ προς το πρόσωπό του ισχύουν τα εξής:
- Η ΕΡΤ δεν του χρωστά ούτε ένα ευρώ καθώς δεν είχε καμιά σύμβαση εργασίας με την ΕΡΤ! Η ΕΡΤ, λοιπόν, "δεν αρνείται να τον πληρώσει", ούτε άλλωστε παραδέχεται και ο ίδιος.
- Η εταιρεία που είχε αναλάβει το έργο, και η οποία πληρώθηκε κανονικά από την ΕΡΤ, του οφείλει δεδουλευμένα, καθώς εργαζόταν σ’ αυτή. Η ΕΡΤ δεν μπορεί να κάνει απολύτως τίποτα γι’ αυτό.

9. Στην περίπτωση των όσων συνέβησαν στο Ειρηνοδικείο Αθηνών καθώς και στα κατά τόπους ειρηνοδικεία κάθε Τετάρτη, ημέρα διενέργειας πλειστηριασμών, οι αρχές κινούνται με γνώμονα την προστασία της έννομης τάξης καθώς και της αποφυγής εντάσεων. Δεν μπορεί, όμως, να μείνει αναπάντητη η προσπάθεια διόγκωσης και παρερμηνείας ενός και μόνο πλειστηριασμού στην Αθήνα, ο οποίος έγινε από το Δήμο Αθηναίων, για τον οποίο μεν δεν υπάρχει νομική απαγόρευση, αλλά λόγω του ποσού της οφειλής εγείρεται ηθικό θέμα, στο οποίο οφείλει να τοποθετηθεί ο Δήμαρχος Αθηναίων, κ. Καμίνης.

10. Η προσπάθεια των γνωστών κέντρων, αφού δεν ευοδώθηκαν οι "ευσεβείς πόθοι" τους να ενεργοποιηθεί ο δημοσιονομικός "κόφτης", είναι να εκμεταλλευθούν το πολύ ευαίσθητο θέμα της κατοικίας. Δεν θα έχουν, όμως, καμία τύχη γιατί οι πολίτες έχουν γνώση και κρίση. Ασφαλώς ενδιαφέρονται –και ορθώς– για την προστασία του σπιτιού τους, δεν επιθυμούν, όμως, να έχουν ασυδοσία οι μεγαλόσχημοι που χρωστάνε κατά σύστημα και παντού.

Το ζήτημα για τους πολίτες που ανησυχούν και κινητοποιούνται τίθεται εντελώς αλλιώς. Το ερώτημα είναι: Ενδιαφέρονται για την ουσιαστική προστασία της πρώτης κατοικίας των εργαζόμενων και ανέργων ή ψάχνουν να βρουν (άλλη) μια αφορμή για να κάνουν μικροπολιτική αντιπολίτευση στην κυβέρνηση, εκμεταλλευόμενοι ένα τόσο ευαίσθητο θέμα;

Όσοι ανήκουν στην πρώτη κατηγορία, όσοι αγωνιούν ειλικρινά, δεν παρασύρονται από τις κραυγές ούτε πείθονται από μια ισοπεδωτική λογική που λέει «κανένας πλειστηριασμός»: ξέρουν να κάνουν τις αναγκαίες διακρίσεις, αναγνωρίζουν ότι η κυβέρνηση έχει πετύχει να προστατέψει σε πολύ μεγάλο βαθμό την πρώτη κατοικία, καταλαβαίνουν ότι με Σαμαρά ή Μητσοτάκη πρωθυπουργό τα πράγματα θα ήταν πολύ χειρότερα. Και βγάζουν τα συμπεράσματά τους».