Νεροτριβή! Παραδοσιακό πλύσιμο υφαντών στη "νερομάνα" Αιτωλοακαρνανία (βίντεο)

Στην προ βιομηχανική περίοδο στην Ελλάδα, οι νεροτριβές και οι νερόμυλοι αποτελούσαν τις πιο συνήθεις υδροκίνητες εγκαταστάσεις.Επίσης συνέβαλαν σημαντικά στην καθημερινή οικονομική και κοινωνική ζωή του τόπου καθώς παράλληλα με το πλύσιμο των ρούχων ήταν κι ένας χώρος συνάντησης κυρίως των γυναικών.

Η νεροτριβή ή ντριστέλα ήταν η πιο απλή από όλες τις υδροκίνητες
εγκαταστάσεις. Ήταν υπαίθρια ή στεγασμένη και χρησίμευε για την επεξεργασία των μάλλινων υφαντών στο στάδιο κατασκευής τους (για να αφρατέψουν και να δέσουν μεταξύ τους τα μάλλινα νήματα) ή στο ετήσιο πλύσιμό τους,μετά το Πάσχα όταν ξέστρωναν τα σπίτια.

Η νεροτριβή είναι ένας ξύλινος κάδος σε σχήμα κώνου. Συναρμολογείται από σφηνωμένες μεταξύ τους πλανισμένες σανίδες σε σχήμα σφήνας και δένεται περιφερειακά με σιδερένια τσέρκια.Επειδή μοιάζει με βαρέλι, κατασκευάζεται συνήθως από βαγενά (βαρελά) και όχι από μαραγκό.

Το μεγαλύτερο μέρος του κάδου συνήθως βρίσκεται χωμένο βαθιά στο έδαφος, ώστε να μην υπάρχει κίνδυνος να ανοίξουν τα τοιχώματα από την πίεση του νερού. Το στενό του άνοιγμα έχει διάμετρο 0,40μ. και το πλατύ του 2μ. Το ύψος του είναι 2μ., και έχει χωρητικότητα 5κ.μ. νερού και 75κ. υφαντών.

Η πτώση του νερού προκαλεί την δημιουργία στροβίλων που συμπαρασύρουν τα ρούχα από κάτω προς τα πάνω και η δημιουργούμενη τριβή των ρούχων με το νερό δίνει μία άλλη όψη στα υφαντά και χοντρά ρούχα «αναμαλλιάζουν», χνουδιάζουν, γίνονται αφράτα και τα στημόνια με τα υφάδια δημιουργούν ένα σώμα (κλείνουν τα αναμεταξύ τους κενά).

Έτσι καταλαβαίνουμε ότι η αποτελεσματικότητα της νεροτριβής στηρίζεται στην ορμή του νερού ενώ για πρακτικούς λόγους απαγορεύεται το απορρυπαντικό. Εξάλλου ο όγκος του νερού καθιστά αδύνατη οποιαδήποτε δράση του στα ρούχα.

Παλαιότερα που όλες οι νοικοκυρές στα χωριά ύφαιναν στον αργαλειό οι νεροτριβές συνδέονταν στενά με την καθημερινή ζωή και χρησιμοποιούνταν βάζοντας τα στο νερό να ανοίξει το μαλλί (φτιάξιμο των ρούχων) και για να πλένουν τα μάλλινα σκεπάσματα, τα στρωσίδια, τις κουβέρτες και τα ρούχα του αργαλειού και να δίνουν μια ωραία εμφάνιση στα προικιά της νύφης.

Το πλύσιμο των ρούχων γινόταν καθόλη την διάρκεια του χρόνου αλλά περισσότερο μετά το Πάσχα που οι νοικοκυρές ξέστρωναν τα σπίτια τους και θα έβαζαν στην άκρη τα χειμωνιάτικα.

Ακόμα και στη σημερινή εποχή πολλοί άνθρωποι ακολουθούν τον παραδοσιακό τρόπο πλυσίματος των ρούχων τους. Οι νεροτριβές του παρελθόντος ξαναγεννιούνται και γίνονται τα βιολογικά πλυντήρια του σήμερα.

Υπάρχουν δύο τύποι νεροτριβής:
οι γυριστές, με μεγαλύτερη διάμετρο, στις οποίες το νερό εκτοξευόταν από το στόμιο του βαγενιού στο τοίχωμά του, δημιουργώντας περιστροφική κίνηση.
και οι βουτηχτές, στις οποίες το βαγένι ήταν πιο όρθιο και το νερό εκτοξευόταν σχεδόν κατακόρυφα.

Ο σωστός υπολογισμός του χρόνου παραμονής του κάθε υφαντού στον κάδο αποδείκνυε την τέχνη του νεροτριβιάρη ή ντριστελιάρη Αν έμενε λιγότερο χρόνο, το αποτέλεσμα δεν ήταν ικανοποιητικό, ενώ, αν έμενε περισσότερο, μπορούσε να καταστραφεί. Γι' αυτό έβαζε πάντα μαζί ρούχα όμοιας κατασκευής .

Η μέθοδος της νεροτριβής ήταν πολύ διαδεδομένη στην Αιτωλοακαρνανία και ιδιαίτερα πέριξ του Αγρινίου,όπου υπάρχουν πάρα πολλές περιοχές με τρεχούμενα νερά.

Ακόμα και σήμερα λειτουργούν αρκετές,όπως αυτή που βλέπετε στο βίντεο στη Μυρτιά Τριχωνίδας,στη Νέα Αβώρανη,στο Παναιτώλιο,στο Κάτω Κεράσοβο κλπ.

Πολλές νεροτριβές επίσης υπάρχουν και στο Μοναστηράκι Ξηρομέρου...

Δείτε το βίντεο του Αγρινιώτη φωτογράφου Κώστα Πάνου:

Διαβάστε σχετικά:
ΟΙ ΝΕΡΟΤΡΙΒΕΣ ΣΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΑΚΙ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ

Νεροτριβές - Νερόμυλοι γύρω από τη λίμνη Τριχωνίδα!!! (βίντεο)