Ξεμεθύσαμε απ’ το αθάνατο κρασί του ’21...

Είναι βαθειά η τραγωδία μας και ανηλεής η παρακμή μας. Σε καμμιά άλλη χώρα στον κόσμο, μάλιστα χώρα με τη θηλειά στον λαιμό, δεν θα αναδεικνυόταν σε μείζον θέμα το θέμα των παρελάσεων. Παρά τις προσπάθειες της συνιστώσας βροχής, οι παρελάσεις έγιναν και τα δημοσιεύματα που ακολούθησαν την επόμενη μέρα έκαναν ακόμη πιο ασαφή τα όρια μεταξύΣουργελιστάν και Σουρεαλιστάν.

Λάβρος Νείλος, συγγνώμη Ρήνος, ο Σταύρος ο Ποτάμης βρήκε τις παρελάσεις «χουντικής κοπής».

Γίγας ο Γιωργάκης, απεφάνθη ότι οι γιορτές αυτές ήταν «έναλαϊκιστικό (σ.σ.: τι άλλο;) και εθνικιστικό σόου».

Στο θέμα του εθνικισμού υπερέβη τους πάντες ο κ. Κουτσούμπας, λέγοντας ότι «η κυβέρνηση φόρεσε τη μάσκα του πατριώτη-εθνικιστή»! Ούτε άρθρα στον ΔΟΛ να έγραφε ο Γραμματέας, βάζοντας στον ίδιο παρονομαστήτον πατριωτισμό με τον εθνικισμό. (Σ.σ.: Δεν γνωρίζω πότε η ηγεσία του ΚΚΕ έγινε τροτσκιστική, ούτε αν πρόκειται για παλιό εισοδισμό ή για νεότερη θεία φώτιση, δεν ξέρω πια αν θεωρούν αυτοί οι άνθρωποι εθνικιστική και την ΕθνικήΑντίσταση του ΕΑΜ, δεν ξέρω αν και τον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο που διεξήγαγε η ΕΣΣΔ εναντίον του φασισμού τον θεωρούν κι αυτόν εθνικιστικό, δεν ξέρω και ούτε με νοιάζει πια να μάθω - ας ξεδιαλύνουν οι σταλινικοί που λυμαίνονται το ηρωικό κόμμα των εργατών αν είναι τροτσκιστές ή όχι).

Το πράγμα είναι απλό, και θα μπορούσε να είναι (όπως και ήταν) μια γιορτή. Στην οποίαν έλαβαν μέρος και μετανάστες, χωρίς να φοβούνται τον χωροφύλακα ή τον φασίστα, κουνώντας κι αυτοί σημαιάκια, χαζεύοντας τους ευζώνους και παρακολουθώντας τους δημοτικούς χορούς (παρόμοιους με τους δικούς τους). Ομως όχι! - αφορισμένα τα τσάμικα, χουντικός ο συρτός, νταούλια και κλαρίνα όλα αυτά για την ευρωλιγούρικη ελίτ και τα ξεφωνημένα φερέφωνά της στις εφημερίδες της Διαπλοκής. Ο κ. Φορτσάκης βρήκε στην πρόσκληση προς τον κ. Τσίπρα να μιλήσει στο Πανεπιστήμιο για την Επανάσταση του 1821 «χουντική» αναβίωση, ενώ

απ’ την άλλη μεριά τα ΟΥΚ τραγουδούσαν ουγκ θα μπουκάρουμε στην Πόλη ουγκ ουγκ και θα φάμε σάμαλι ουγκ! Ξεφτίλα, παρακμή, μιζέρια. Μια κοινωνία που η πολιτική της έκφανση δεν μπορεί να γιορτάσει τους γεννήτορές της, να αποθέσει ευλαβικές τις χοές της, αλλά αντιθέτως μπορεί να κορδακίζεται σε επίπεδο Πλεύρη ή Χατζατζάρη.

Ομως το πρόβλημά μας είναι βαθύτερο και το περιγράφει πολύ καλά ο κ.Απόστολος Διαμαντής (σπούδασε Οικονομικά στην Αθήνα και Ιστορία στο Παρίσι. Διδάκτωρ της «Ιστορίας του Μεταβυζαντινού κόσμου» του Πανεπιστημίου Paris 1, συγγραφέας ιστορικών βιβλίων και άρθρων στον Τύπο για ιστορικά θέματα). Γράφει λοιπόν ο κ. Διαμαντής υπό τον τίτλο «Η σιωπή για το ’21» (οι υπογραμμίσεις δικές μου) τα εξής:

«Ενα μάλλον πρωτοφανές στοιχείο χαρακτηρίζει την πανεπιστημιακή μας εκπαίδευση σήμερα: η πλήρης σχεδόν σιωπή για το 1821 και η κατάργησηαπό όλα σχεδόν τα τμήματα Ιστορίας της διδασκαλίας αυτού του μαθήματος, που μέχρι πριν κάποια χρόνια ήταν φυσικά υποχρεωτικό. Είναι εντυπωσιακό το γεγονός, πως μετά την αποχώρηση του καθηγητή Βασίλη Σφυρόερα από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, δεν εξελέγη κανένας καθηγητής, εξειδικευμένος στην επανάσταση του 1821. Η θέση έμεινε -και μένει- κενή. Μοιάζει απίστευτο, αλλά είναι γεγονός: σαν να ντρεπόμαστε για τον αγώνα της ανεξαρτησίας μας από τον τουρκικό ζυγό. Και έτσι το πρώτο εκπαιδευτικό ίδρυμα της χώρας αγνοεί το ’21 και έχει μεταφέρει το μάθημα αυτό στον χώρο των επιλεγόμενων μαθημάτων, μαζί με άλλα πολλά.

Το μάθημα “Ελληνική Επανάσταση” παραμένει υποχρεωτικό μόνον σε δύο πανεπιστήμια, περιφερειακά: στο Ιόνιο και στο Πελοποννήσου. Το μάθημα υπάρχει επίσης ως προαιρετικό στο Αθηνών και στο ΑΠΘ, δηλαδή έχειυποβαθμιστεί εντελώς, ουσιαστικά έχει χαθεί, ενώ στο Πάντειο υπάρχουν κάποια μαθήματα που αναφέρονται σε κοινωνικές όψεις της εθνεγερσίας. Το μάθημα έχει καταργηθεί εντελώς σε όλα τα άλλα Πανεπιστήμια: Ιωαννίνων, Κρήτης, Θεσσαλίας, Θράκης και Αιγαίου, όπου δεν προσφέρεται καν.

Το ζήτημα είναι πρωτοφανές και σκανδαλώδες για την ακαδημαϊκή τάξη, διότι δεν μιλάμε για ένα οποιοδήποτε μάθημα ιστορίας, αλλά για την κορυφαία ιστορική στιγμή του Νεότερου Ελληνισμού. Τι έχει μπει στη θέση αυτού του μαθήματος; Στο Πανεπιστήμιο Αθηνών διδάσκεται υποχρεωτικά ηΟθωμανική Ιστορία και στο Πάντειο η Αλβανική! Είναι σαν να πηγαίνει κάποιος στο Χάρβαρντ και στην Σορβόνη και να μην διδάσκεται τη γαλλική ή τηναμερικανική επανάσταση, αλλά μόνον την ιστορία της Γερμανίας και της Ρωσίας! Στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, επί παραδείγματι, μπορεί κανείς να βρει μαθήματα για την διατροφή επί Τουρκοκρατίας, αλλά δεν θα βρει πουθενά την Ελληνική Επανάσταση. Τα ίδια και χειρότερα συμβαίνουν σε όλα τα ιδρύματα, όπου το 21 απουσιάζει εντυπωσιακά. Είναι σαν να ντρεπόμαστε οι Νεοέλληνες για την επανάσταση των προγόνων μας εναντίον του Σουλτάνου.
Γιατί λοιπόν η σιωπή του ’21; Οι απαντήσεις στο ερώτημα αυτό ίσως να ανοίγουν ένα πολύ σοβαρό ζήτημα για την αυτοσυνείδηση του νέου ελληνισμού και κυρίως για την μεταπολιτευτική μας εκπαιδευτική κατάσταση. Πλησιάζοντας όμως στα 200 χρόνια από την Επανάσταση που συγκλόνισε τον κόσμο, θα πρέπει να επαναφέρουμε το ’21 στη θέση που του αρμόζει.

Η ελληνική ιστοριογραφία το είχε διατυπώσει, από τον 19ο αιώνα ήδη, με εξαιρετική διαύγεια: η ελληνική επανάσταση δεν ήταν έργο κάποιων λογίων, αγροτών ή εμπόρων, δεν ήταν προϊόν ξένης επέμβασης, ήταν έργο ελλήνων, των αρματολών, των επισκόπων, των εμπόρων, των λογίων, των προεστών, αυτών που μπήκαν “εις το μυστικόν της πατρίδος”, που έλεγε και ο Μακρυγιάννης.

Ωστόσο η ελληνική επανάσταση παρουσιάστηκε τις τελευταίες 4 δεκαετίες- κάτω από την επίδραση του δημαρικού σχήματος περί νεοελληνικού διαφωτισμού- ως αποκλειστικό προϊόν της ίδρυσης σχολείων στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα, της εμπορικής ανάπτυξης του 18ου αιώνα και της επίδρασης των ευρωπαϊκών Φώτων. Ουσιαστικά η ελληνική επανάσταση αποδόθηκε εξ ολοκλήρου σε μια ετερόφωτη πραγματικότητα, τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό και αυτό είναι μια ερμηνεία μονομερής και εσφαλμένη.

Αν κάποιος ανατρέξει στα έργα της τρέχουσας ελληνικής ιστοριογραφίας θα σχηματίσει την εντύπωση ότι στην Καλαμάτα δεν μπήκαν ένοπλοι, δεν μπήκε ο Πετρόμπεης με τον Κολοκοτρώνη, αλλά ο Συγγρός ή ο Σίνας από τη Βιέννη. Και θα υποθέσει βασίμως, ότι δεν συνεδρίασαν οι οπλαρχηγοί, οι πρόκριτοι και οι επίσκοποι στη σύσκεψη της Βοστίτσας, όπου αποφασίστηκε η εξέγερση, αλλά οι λόγιοι του λεγόμενου Νεοελληνικού Διαφωτισμού!

Είναι μάλλον άχαρο βεβαίως να επανέρχεται κανείς σε πασίγνωστα γεγονότα. Αλλά δεν είναι επιτρεπτό να συνεχίζεται η σιωπή για το ’21. Υπό την έννοια αυτή το ενδιαφέρον του ίδιου του πρωθυπουργού για την επέτειο της ελληνικής επανάστασης και η ομιλία του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών είναι θετικό σημάδι και οι ενστάσεις που διατυπώθηκαν από κάποιους εντελώς άκομψα είναι ανεξήγητες. Για τις αντιδράσεις αυτές ισχύει πάντα η κινέζικη παροιμία: “τα σκυλιά γαβγίζουν, το καραβάνι προχωρεί”».

Χρόνια μας πολλά και με τις υγείες μας.

ο Στάθης στον Ενικό