Τα δύο είδη της δημοσιογραφίας

του Τάσου Τσακίρογλου

Από το 2010, όταν η χώρα μπήκε στον λαβύρινθο του μνημονίου, από τον οποίο αναζητά την έξοδο μέχρι σήμερα, η Ελλάδα βρίσκεται στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος ως ένα μέλος της Ε.Ε. που, σύμφωνα με μια προσέγγιση, πληρώνει δικαίως τις αμαρτίες της, ενώ κατά μία άλλη ανάγνωση, ως ένα κράτος-πειραματόζωο για την εφαρμογή μιας πρωτόγνωρης νεοφιλελεύθερης θεραπείας-σοκ.

Τα πρώτα χρόνια της βίαιης προσαρμογής στη δημοσιονομική πειθαρχία, οι μαζικές αντιδράσεις των Ελλήνων και η αντιπαράθεση με την τρόικα έφεραν στην Ελλάδα εκατοντάδες ξένους συναδέλφους (δημοσιογράφους), σταλμένους από μεγάλα κανάλια και εφημερίδες για να καταγράψουν τις εξελίξεις. 

Η πλειονότητά τους εντάχθηκε σχεδόν αυθόρμητα σε μια σχολή σκέψης που αγαπά τα κλισέ, τις εύκολες ερμηνείες και, κυρίως, την προσαρμογή στις κυρίαρχες επιλογές των ελίτ.

Διαβάζοντας το βιβλίο του Αμερικανού δημοσιογράφου, Μάικλ Λιούις, «Μπούμερανγκ: ταξίδια στον νέο Τρίτο Κόσμο: Ελλάδα, Ισλανδία, Ιρλανδία, Γερμανία, ΗΠΑ» (εκδόσεις Παπαδόπουλος), αναγνωρίζεις εύκολα αυτήν τη σχολή δημοσιογραφίας. 

Παρ’ όλο το ταλέντο και τη συγγραφική του δεινότητα, ο Λιούις, έχοντας κάνει ένα ταξίδι αστραπή το 2011 σε Αθήνα και Αγιον Ορος (τότε συζητιόταν ακόμα η υπόθεση του Βατοπεδίου), αναπαράγει για την Ελλάδα όλα τα διεθνή στερεότυπα: οι Ελληνες είναι φοροαπατεώνες, το Δημόσιο είναι η σφηκοφωλιά της διαφθοράς, η Ελλάδα εξαπάτησε την Ευρώπη για να μπει στο ευρώ, οι Ελληνες δεν έχουν να πουν καλό λόγο για κανένα και πάει λέγοντας. Φτάνει μάλιστα στο σημείο να διαπιστώσει ότι η παράδοση στην τρόικα σημαίνει ότι «στην πραγματικότητα οι Ελληνες δεν θέλουν πλέον ούτε να αυτοδιοικούνται». 

Συνομιλητές του στην Ελλάδα; Οι γνωστοί και μη εξαιρετέοι: Στέφανος Μάνος, Μιράντα Ξαφά, Πέτρος Δούκας, Γιώργος Παπακωνσταντίνου, ηγούμενος Εφραίμ και ο μοναχός Αρσένιος. Α! Και δύο εφοριακοί.

Στον αντίποδα, διάβασα στις διακοπές μου το εξαιρετικό βιβλίο «Κλεμμένη Ανοιξη» της Σουηδής δημοσιογράφου Καΐσα Εκις Εκμαν, το οποίο θα κυκλοφορήσει τον Οκτώβριο (από τις εκδόσεις Κέδρος). Βαθιά πολιτικό, παραφράζοντας τον τίτλο του αριστουργήματος του Στρατή Τσίρκα «Χαμένη Ανοιξη», αποτελεί το είδος εκείνο της δημοσιογραφικής επιτόπιας έρευνας που σήμερα τελεί υπό εξαφάνιση. 

Η συνάδελφος ήρθε και έζησε στην Ελλάδα επί δύο ολόκληρα χρόνια. Συνάντησε και πήρε συνεντεύξεις από τους Γιώργο Παπανδρέου (τότε πρωθυπουργό) και Αλέξη Τσίπρα (αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης), ενώ συνομίλησε με αρκετούς βουλευτές όλων των παρατάξεων, αλλά και με συνδικαλιστές, εργαζόμενους και άνεργους.

Συμμετείχε στις μεγάλες διαδηλώσεις της περιόδου 2010-12 και γνώρισε από πρώτο χέρι την αστυνομική βία και καταστολή. Στόχος της, όπως λέει στη συνέντευξη που μου έδωσε και θα δημοσιευθεί αύριο (Πέμπτη), ήταν να αποκαταστήσει στη χώρα της και στο εξωτερικό γενικότερα την αλήθεια για τους Ελληνες, έναν λαό που πριν από τα γεγονότα του χρέους δεν τον γνώριζε καθόλου. 

Αποτέλεσμα; Βραβεύτηκε στη Σουηδία για τη δουλειά της αυτή και σήμερα οι Σουηδοί βλέπουν με άλλο μάτι όχι μόνο την Ελλάδα, αλλά την Ευρώπη ολόκληρη. Το μήνυμά της στους Ελληνες; Οπως γράφει στην εισαγωγή της: «Μια άνοιξη δεν μπορεί να κλαπεί για πάντα. Επιστρέφει διαρκώς»!

από την Εφημερίδα των Συντακτών