ΖΕΙΔΩΡΟΝ: Η «κατάρα του Φαραώ»,το κόκκινο σκαθάρι,που κατατρώει τους Φοίνικες

Το Σεπτέμβρη του 2012 γράφαμε για "την "αποκαθήλωση" ενός ξεριζωμένου.......Φοίνικα!",κάπου στου Ζωγράφου.Τότε αντιμετωπίσαμε με ρομαντική διάθεση το γεγονός αφού δεν ξέραμε κι ούτε ψάξαμε
περισσότερο το θέμα-θέαμα,που παρατηρείται γενικότερα με τους Φοίνικες στη χώρα μας καθώς ο ένας μετά τον άλλον "λιώνουν"-αργοπεθαίνουν.

Κι όμως ήταν ήδη γνωστό ότι αιτία για τον αφανισμό τους είναι και παραμένει το κόκκινο σκαθάρι,που κάποια στιγμή μπήκε κι αυτό στην Ελλάδα μαζί με τους Φοίνικες.

Ψάχνοντας βρήκαμε ακόμα και ερώτηση στη Βουλή του Κυριάκου Μητσοτάκη,την εποχή του ΠΑΣΟΚ και της Μπιρμπίλη για: τον σκάνθαρο που κατατρώει τους φοίνικες.

Πολύ πρόσφατα δε διαβάσαμε άρθρο για καταστροφή στην Κρήτη:"Σε κατάσταση συναγερμού βρίσκονται οι αρχές στη Σητεία, καθώς το "κόκκινο" σκαθάρι που "εισήχθη" πριν από λίγα χρόνια στην Κρήτη και "σαρώνει" τους φοίνικες του νησιού, έκανε την εμφάνισή του μερικά μόνο μέτρα μακριά από το φοινικόδασος!"

Διαβάστε παρακάτω ένα αποκαλυπτικό και πλήρως διαφωτιστικό φωτορεπορτάζ από την επιδρομή των σκαθαριών στην Πάλαιρο και τη Δ. Ελλάδα και πως μπορεί να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο.
Ζείδωρον

Γράφει ο Αποστόλης Μπαλατσούρας

Η κατάρα του κόκκινου σκαθαριού δυστυχώς έφθασε και στην Πάλαιρο.Το Σάββατο 11-01-2014 θάφτηκε ο πρώτος μολυσμένος Φοίνικας της Παλαίρου.

Ο δήμος καθώς και κάποιοι ευαισθητοποιημένοι πολίτες αναγκάστηκαν να κόψουν και να θάψουν έναν Φοίνικα 35 χρόνων διότι στο εσωτερικό του ζούσαν και ανατρέφονταν χιλιάδες σκαθάρια.

Εάν δεν γινόταν αυτή η κίνηση την άνοιξη ολόκληρη η περιοχή θα κατακλύζονταν από τα απεχθή έντομα με καταστροφικές συνέπειες.

Τι είναι όμως το κόκκινο σκαθάρι:

Είναι ένα εντυπωσιακό σκαθάρι με κόκκινο – βυσσινο-καφέ χρώμα που φτάνει τα 3 cm μήκος και το οποίο παρασιτεί μέσα στον Φοίνικα. Θεωρείται σήμερα ως ο σημαντικότερος εχθρός των Φοινικοειδών. Επειδή στην Ελλάδα έφθασε από την Αίγυπτο ονομάσθηκε «κατάρα του Φαραώ». Όλα τα στάδια του εντόμου (αυγό – κάμπια – προνύμφη, κουκούλι – νύμφη – ενήλικο) εξελίσσονται στο εσωτερικό του Φοίνικα. Το ενήλικο σκαθάρι μπορεί να πετάξει ημερησίως περίπου 1 χλμ. Η λιχουδιά του είναι ο Κανάριος Φοίνικας χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορεί να επισκεφτεί και τους υπόλοιπους.

Το θηλυκό σκαθάρι όταν εντοπίσει κάποιον Φοίνικα εγκαθίσταται στην κορυφή του στο «στέμα» του Φοίνικα και γεννά τα αυγά του σε οπές, πληγές, τομές κλαδέματος, στην βάση των νεαρών, τρυφερών καινούργιων φύλλων του Φοίνικα. Μπορεί να γεννήσει εως και 500 αυγά που εκκολάπτονται ταχύτατα και σε χρόνο από δύο έως και πέντε ημέρες. Το έντομο έχει 3-4 γενιές το χρόνο. Όταν τα αυγά ανοίξουν, οι προνύμφες – σκουλήκια εισέρχονται στο δέντρο και τα κλαδιά και τρέφονται από τους ιστούς του.

Η ζημιά προκαλείται από τις προνύμφες (σκουλήκια κάμπιες) που τρέφονται από μαλακούς ιστούς στο εσωτερικό του κορμού. Το μήκος των στοών που ανοίγουν μπορεί να είναι ως και μερικά μέτρα και η διαδικασία είναι τόσο θορυβώδης που μπορείς να ακούσεις το δέντρο να τρίζει από το μάσημα, αν ακουμπήσεις το αυτί σου πάνω του. Για να γίνω πιο παραστατικός όταν πλησιάζεις κοντά στον Φοίνικα, ακούς τον Φοίνικα να «βράζει». Ο θόρυβος του είναι σαν το μούστο που βράζει.

Είναι τόσο μεγάλος ο πληθυσμός και τρώνε το φυτό με τέτοια βουλιμία που φθάνουν μέχρι την καρδιά του φοίνικα και την κάνουν χυλό. Κάποια στιγμή οι προνύμφες φτιάχνουν ένα κουκούλι με υλικά από τον φοίνικα, μπαίνουν μέσα, μεταμορφώνονται σε σκαθάρι, ανοίγουν το κουκούλι και πετούν προς ανεύρεση συντρόφου για ζευγάρωμα.

Το δέντρο μετά την προσβολή αρχίζει να χάνει τα κλαδιά με τα φύλλα, αφού αυτά μαραίνονται και πέφτουν κάνοντας το να μοιάζει περισσότερο με ομπρέλα παρά με φοίνικα και μετά το δέντρο μαραίνεται από την ρίζα. Όταν τα φύλλα γείρουν είναι ήδη αργά και το δέντρο θα πεθάνει. Το δέντρο ξεραίνεται αναδύοντας μια ιδιαιτέρως δυσάρεστη οσμή.

Αυτό σημαίνει ότι εάν δεν παρακολουθείτε τον Φοίνικα συχνά, όταν θα σου πει μόνος του με την εικόνα του ότι είναι άρρωστος είναι αργά. Δυστυχώς, η διάγνωση της προσβολής δεν είναι αντιληπτή στα πρώτα στάδια και όταν πια το πρόβλημα εντοπιστεί, είναι αργά. Στην Ελλάδα έχει παρατηρηθεί ότι χρειάζεται περίπου ένας χρόνος από την στιγμή που ο φοίνικας θα προσβληθεί από σκαθάρι μέχρι να φαγωθεί όλο το εσωτερικό και να πεθάνει.

Το κόκκινο ρυγχωτό σκαθάρι δεν υπήρχε στην χώρα μας. Προέρχεται από την Ασία. Είναι έντομο των τροπικών χωρών της ΝΑ Ασίας με πρώτη επίσημη καταγραφή το 1891. Εξαπλώθηκε στην Ινδία, τη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική, την Αίγυπτο και την Ισπανία για να φτάσει και στην Ελλάδα.

Στην χώρα μας το πρώτο σκαθάρι εντοπίστηκε στην Κρήτη το 2005 και χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν θα το αποκτούσαμε ούτως ή άλλως, φημολογείται ότι το βάλαμε μόνοι μας στη χώρα, κατά την προετοιμασία των Ολυμπιακών αγώνων του 2004, όταν έγινε μεγάλη και απρόσεκτη εισαγωγή φτηνών και μη ελεγμένων φοινικόδεντρων από την Αίγυπτο (για αυτό και ονομάζεται «σκαθάρι του φαραώ»), για να διακοσμίσουν την χώρα ενόψει ολυμπιακών επισκεπτών.

Στην Δυτική Ελλάδα εντοπίστηκε για πρώτη φορά τον Οκτώβριο του 2009 σε ξενοδοχειακή μονάδα στην Πάργα. Η αδιαφορία που υπήρξε έκανε το σκαθάρι να αναπτυχθεί ταχύτατα στην ευρύτερη περιοχή.

Πιθανότατα ήρθε από μολυσμένο φοίνικα από φυτώριο της Αττικής.

Μετά την Πάργα ήρθε η σειρά της Αμμουδιάς - Λούτσας – Καναλακίου – Λούρος – Πρέβεζα και τώρα ο πρώτος άρρωστος φοίνικας στην Πάλαιρο. Για να καταλάβετε το μέγεθος της εγκληματικής αδιαφορίας κάποιων ατόμων, δεν έχετε παρά να κάνετε μια βόλτα προς το Λούρο. Σε όλη την διαδρομή θα αντικρίσετε άρρωστους φοίνικες να παραμένουν όρθιοι σε αξιοθρήνητη κατάσταση.

Καλά οι υπεύθυνοι τι κάνουν εκεί??????

Δεν καταλαβαίνουν ότι από αυτούς τους φοίνικες έχουν ήδη εξορμήσει και θα εξορμήσουν χιλιάδες σκαθάρια. Πιθανότατα την αδιαφορία αυτών των ατόμων πληρώνουμε τώρα εμείς στην Πάλαιρο.

Επίσης κατά την δραματική βόλτα που θα κάνετε στην περιοχή εκεί, να κάνετε και μια στάση στα φυτώρια του Λούρου για να θαυμάσετε και άρρωστους φοίνικες ακριβώς δίπλα στα φυτώρια τους.

Αυτοί οι επαγγελματίες πουλάνε φυτά σε ανυποψίαστους πελάτες, μα δεν βλέπουν ότι τους έχουν κατακυριεύσει τα σκαθάρια, δεν βλέπουν ότι οι φοίνικες δίπλα τους είναι εστίες μικροβίων????? Να χαρώ εγώ τις γνώσεις τους….. Ελλάς το μεγαλείο σου……. Μα καλά οι υπεύθυνοι που είναι???????????

Τώρα όσον αφορά την καταπολέμηση του τα πράγματα δεν είναι και τόσο ευχάριστα. Το σκαθάρι αναπαράγεται και μεταδίδεται ταχύτατα, είναι εξαιρετικά ανθεκτικό και δεν εξοντώνεται με έναν κοινό ψεκασμό. Γι΄ αυτό και σε αρκετές περιοχές όπου έκανε την εμφάνιση του, τοπικές αρχές και ιδιοκτήτες κήπων με φοίνικες αναγκάστηκαν να κόψουν και να θάψουν, η να κάψουν, τα άρρωστα δέντρα, προκειμένου να περιορίσουν την εξάπλωση του καταστροφικού εντόμου. Πολλοί είναι αυτοί που πιστεύουν ότι ήρθε το τέλος για του φοίνικες. Υπάρχει όμως και η αντίθετη άποψη που λέει ότι δεν θα πρέπει να παρατήσουμε τα όπλα και ότι αλίμονο εάν ένα σκαθάρι μπορεί να κερδίσει την μάχη. Σε καμιά περίπτωση λοιπόν δεν θα πρέπει να αδιαφορήσουμε σε αυτό το παγκόσμιο φαινόμενο και θα πρέπει να ευαισθητοποιηθούμε όλοι. Λύσεις για την κατάπολεμησή του είναι:

α) Ο ψεκασμός με δηλητηριώδη φυτοφάρμακα. Για πολλούς η χειρότερη λύση καθώς επιβαρύνουν το περιβάλλον και συγκεκριμένα τις μέλισσες, που επισκέπτονται τον φοίνικα, αυτές μεταφέρουν το χημικό στις κυψέλες τους και το αποτέλεσμα είναι να βρίσκουμε το φυτοφάρμακο στο μέλι, δηλαδή μέσα μας.

β) Την τοποθέτηση νηματώδων οργανισμών. Είναι σκουλήκια μήκους μόλις ενός χιλιοστού, που προσβάλουν τα σκαθάρια και τα γεμίζουν θανατηφόρα βακτήρια, ακίνδυνα για τον φοίνικα και την υπόλοιπη φύση, τα οποία τα σκοτώνουν και μας απαλλάσσουν από το πρόβλημα. Είναι μια οικολογική λύση που δυστυχώς κοστίζει και είναι δύσκολη. Πρέπει όμως να γίνει έγκαιρα, γιατί εάν δεν γίνει, η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη.

γ) Συσκευή μικροκυμάτων. Είναι μια ελληνική ανακάλυψη, προερχόμενη από την κρήτη. Πρόκειται για μια συσκευή που χτυπάει το δέντρο με ηλεκτρισμό. Με αυτόν τον τρόπο «ψήνει» τα έντομα χωρίς να επηρεάζει το δέντρο.

δ) Παγίδες με φερομόνες, που συλλαμβάνουν τα θηλυκά έντομα. Μόνο που αυτή η λύση αποτελεί περισσότερο πρόληψη και όχι θεραπεία. Υπάρχουν βέβαια υποστηρικτές και πολέμιοι αυτής της ιδέας. Οι μη υποστηρικτές διατυμπανίζουν ότι η παγίδα θα φέρει το σκαθάρι στο φοίνικα σας, ενώ οι υποστηρικτές διαβεβαιώνουν ότι το σκαθάρι που θα έρθει στην γειτονιά σας θα πάει πρώτα στην παγίδα και ποτέ στον φοίνικα. Μεγάλα ξενοδοχεία στην Κρήτη με εκατοντάδες φοίνικες υποστηρίζουν ότι κατόρθωσαν να τους σώσουν με αυτές τις παγίδες. Η απόφαση δική σας.

ε) Δεντροχειρουργική στον Φοίνικα. Επαγγελματίας με ηλεκτρικό πριόνι κόβει τις προσβεβλημένες επιφάνειες και καθαρίζει τα μολυσμένα σημεία του Φοίνικα μέχρι ο φοίνικας να καθαρίσει τελείως. Κατόπιν ακολουθεί επικάλυψη των κομμένων επιφανειών για να αποφύγουμε την επαναμόλυνση του φυτού.

στ) Ταφή η κάψιμο του Φοίνικα. Χάνουμε το δέντρο αλλά δίνουμε ελπίδες στα υπόλοιπα. Καταφέρνουμε με αυτόν τον τρόπο να σκοτώσουμε όλα τα σκαθάρια που αναπτύσσονται μέσα στον προσβεβλημένο φοίνικα. Φανταστείτε ότι σκοτώνοντας ένα σκαθάρι είναι σαν να σκοτώνετε 1000 (τόσα μπορεί περίπου να γεννήσει). Στην περίπτωση της ταφής πρέπει να τυλίγουμε το φυτό με νάυλον για να μην βγούν στην επιφάνεια. Το κάψιμο του φοίνικα είναι δύσκολο λόγω του υγρού κορμού του.

Μαντέψτε πιά είναι η πιο διαδεδομένη λύση στην Ελλάδα. Δυστυχώς η πρώτη. Δεν μπορούμε χωρίς τα δηλητήρια μας. Τον Αύγουστο του 2011, δηλώθηκαν στην Αττική 5000 απώλειες σε κυψέλες από δηλητηρίαση λόγω των ψεκασμών στους φοίνικες. Σκεφτείτε τι γίνετε στην υπόλοιπη Ελλάδα. Τα συμπεράσματα δικά σας.

Επειδή η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη θα πρέπει οι άνθρωποι που έχουν φοίνικες και όχι μόνο, να παρακολουθούν τα φυτά και αν δούν κάτι παράξενο, κάτι διαφορετικό, (όπως φαγωμένα πλάγια φύλλα, φαγωμένα φύλλα κορυφής, οπές στη βάση του φύλλου, απώλεια στήριξης των φύλλων, έντονη άσχημη οσμή) θα πρέπει να ενημερώσουν αμέσως τον δήμο και τους τοπικούς γεωπόνους ή ακόμη καλύτερα, ευαισθητοποιημένα άτομα που θα δράσουν άμεσα. Υπάρχουν στο ιντερνετ χιλιάδες άρθρα για τα συμπτώματα που έχουν τα φυτά προκειμένου να καταλάβουμε εάν ο φοίνικας μας έχει προσβληθεί.

Επίσης τους φοίνικες τους καθαρίζουμε μόνο τον χειμώνα που το σκαθάρι δεν κυκλοφορεί και ποτέ τους ζεστούς μήνες. Είναι εγκληματικό να καθαρίζει κάποιος το φυτό τους καλοκαιρινούς μήνες που το σκαθάρι κάνει πάρτι. Την μυρωδιά του κομμένου φοίνικα την μυρίζει από χιλιόμετρα.

Επίσης σε ξενοδοχεία που λειτουργούν μόνο το καλοκαίρι ή στο εξοχικό του γείτονα μας ας ρίχνουμε καμία ματιά στα φυτά διότι μπορούν να αποτελέσουν εστίες μόλυνσης και να μην το γνωρίζει κανείς.

Η αδιαφορία μπορεί να κάνει κακό στον γείτονα, στο φίλο στην πόλη μας. Να αποφευχθεί η αδιαφορία, γιατί στο τέλος μας βλάπτει όλους. Θεωρώ αδιανόητο να νιώσουμε αδιαφορία για αυτά τα υπέροχα δέντρα ηλικίας 30, 50 και 100 χρόνων που κοσμούν τις αυλές μας τους δρόμους μας και τις παραλίες μας και να τα αφήσουμε στο έλεος αυτού του σιχαμερού σκαθαριού. Άλλωστε μην ξεχνάμε ότι όταν το σκαθάρι φάει τους φοίνικες κάπως θα πρέπει να τραφεί. Τότε μπορεί να στραφεί στην ελιά στις καλλιέργειες ή ένας θεός ξέρει πού….