Το θολό τοπίο στη λειτουργία του ΕΟΠΥΥ οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η φημολογούμενη μαύρη τρύπα των 1,2 δισ. ευρώ μοιάζει αυθαίρετη, αφού δεν υπάρχει σαφής και πλήρης εικόνα τόσο για τις δαπάνες όσο και για τις ακολουθούμενες διαδικασίες.
Ως φορέας που αντιμετωπίζει τα συνεχή και πιεστικά ζητήματα χωρίς σαφή στρατηγική, με μη συνεκτικό, σχεδόν «πυροσβεστικό» τρόπο, ορισμένες φορές στα όρια της νομιμότητας ή και εκτός αυτής, περιγράφεται ο οργανισμός στην έκθεση ελέγχου του γενικού επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, Λέανδρου Ρακιντζή, που κατατέθηκε πρόσφατα στα γραφεία του υπουργού Υγείας και του προέδρου του οργανισμού.
Τα δημόσια νοσοκομεία υποβαθμίζονται και η Γερμανία ενισχύεται με... θεραπευτικό τουρισμό Ο ΕΟΠΥΥ φαίνεται να συγκροτήθηκε πρόχειρα, χωρίς βασικό σχέδιο (master plan), με άκριτη μεταφορά και συρραφή επιμέρους διατάξεων των προηγούμενων φορέων, τους οποίους αφομοίωσε. Η ίδια λογική της συρραφής διέπει την οργάνωσή του, αφού δεν διαθέτει οργανισμό, περιγραφή θέσεων εργασίας και εσωτερικό κανονισμό, αλλά περιέλαβε και ενσωμάτωσε υπηρεσίες διαφόρων φορέων, καθεμιά από τις οποίες προσήλθε με δικές της διαδικασίες και τρόπο λειτουργίας. Ως αποτέλεσμα, προέκυψε ένας φορέας με εγγενή κρίση ταυτότητας, χωρίς σαφή υπαγωγή, χωρίς ενιαίο και συμπαγές θεσμικό πλαίσιο, δομή και τρόπο λειτουργίας. Η μη εφαρμογή ενιαίου συστήματος παροχής υπηρεσιών υγείας συντήρησε σε μεγάλο βαθμό τις στρεβλώσεις που είχαν παρατηρηθεί σε παλιότερες δομές περίθαλψης και επεξέτεινε την αδυναμία προγραμματισμού και συνολικής παρακολούθησης της παροχής υπηρεσιών και δαπανών υγείας. Ολα αυτά είχαν αποτέλεσμα τον ανορθολογισμό σε όλο το εύρος των διαδικασιών και, εντέλει, την ανυπαρξία ελέγχου των δαπανών και της ποιότητας των υπηρεσιών. Οπως τονίζεται συμπερασματικά στην έκθεση, «ο ΕΟΠΥΥ δείχνει να έχει χάσει εντελώς -για την ακρίβεια να μη βρήκε ποτέ- τον αρχικό του στόχο και να πορεύεται χωρίς στρατηγική, πυξίδα και χάρτη».
Ελεύθερο πεδίο σε αυθαιρεσίες, πλημμέλειες, ακόμη και έκνομες συμπεριφορές αφήνουν οι παθογένειες που διέπουν το σύνολο του Οργανισμού. Ειδικότερα στην ελεγχθείσα από τον γενικό επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, Λέανδρο Ρακιντζή, δραστηριότητα της έγκρισης νοσηλίων εξωτερικού, αποτυπώνεται απουσία στόχων, μεθόδων, συνεκτικών διαδικασιών και συνακόλουθα αδυναμία προγραμματισμού και οποιουδήποτε ελέγχου.
Βασικό πρόβλημα αποτελεί η ανομοιογένεια των διαδικασιών αφού ακολουθείται διαφορετική διαδικασία για τους προερχόμενους από κάθε Ταμείο ασφαλισμένους, με αποτέλεσμα τη δημιουργία σύγχυσης τόσο για τους ίδιους όσο και για την εποπτική λειτουργία του οργανισμού.
Ειδικότερα διαπιστώθηκε ότι:
**Η λειτουργία του τμήματος Πρόσθετης Περίθαλψης και Νοσηλείας στο Εξωτερικό και της Ειδικής Υγειονομικής Επιτροπής Εξωτερικού Αθηνών του ΟΠΑΔ έβριθε ελλείψεων, παρατυπιών και αυθαιρεσιών. Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στην ανυπαρξία πρωτοκόλλου εισερχομένων-εξερχομένων εγγράφων της Επιτροπής, καθώς και σε σοβαρές παρατυπίες στη σειρά εξυπηρέτησης των αιτήσεων. Οι υποθέσεις δεν φαίνεται να εξετάζονταν με σειρά προτεραιότητας αλλά με... αδιευκρίνιστα κριτήρια. Μάλιστα διαπιστώθηκε ότι σε αρκετές περιπτώσεις η γνωμοδότηση της Επιτροπής εξεδίδετο αυθημερόν με την ημερομηνία υποβολής της αίτησης ή ακόμη και σε ημερομηνία προγενέστερη της υποβολής!
Αντιθέτως, σε άλλες περιπτώσεις η γνωμοδότηση εκδιδόταν μέχρι και ένα μήνα αργότερα από την κατάθεση της αίτησης. Βρέθηκαν επίσης τουλάχιστον 8 υποθέσεις που εκκρεμούσαν έως και ενάμισι έτος, χωρίς να έχουν εξετασθεί.
**Συγκεκριμένες κατηγορίες ασφαλισμένων (πανεπιστημιακοί, γιατροί, πολιτικοί) κάνουν κατά δυσανάλογα μεγάλο ποσοστό χρήση του δικαιώματος νοσηλείας στο εξωτερικό. Εντύπωση προκαλούν 9 περιστατικά βουλευτών, οι οποίοι, παρότι δεν είχαν καταβάλει εισφορές για μακρύ χρονικό διάστημα και ενώ είναι κατά τεκμήριο οικονομικά εύρωστοι, έσπευσαν να κάνουν χρήση νοσηλείας στο εξωτερικό επιβαρύνοντας τον ΟΠΑΔ στον οποίο βρέθηκαν ευκαιριακά ασφαλισμένοι λόγω της ιδιότητάς τους.
**Ανομοιογένεια διέπει και τις Ειδικές Υγειονομικές Επιτροπές για την έγκριση νοσηλείας στο εξωτερικό. Οι επιτροπές για τους ασφαλισμένους του ΟΠΑΔ διορίζονται από τον υπουργό Υγείας, οι δε επιτροπές για τους ασφαλισμένους των λοιπών Ταμείων διορίζονται από τον υπουργό Εργασίας, ο οποίος ωστόσο δεν είναι ο εποπτεύων τον ΕΟΠΥΥ υπουργός!
**Διαπιστώθηκε μη νόμιμη σύνθεση της Επιτροπής Αθηνών που εγκρίνει την αποστολή ασφαλισμένων του ΟΠΑΔ στο εξωτερικό επί μακρόν, γεγονός το οποίο θα μπορούσε να επιφέρει ακυρότητα των εγκριτικών αποφάσεων που βασίζονται στις γνωμοδοτήσεις της.
Η Επιτροπή που λειτουργούσε μέχρι τον περασμένο Απρίλιο, εμφάνιζε μη νόμιμη σύνθεση από τον Μάιο του 2011, καθόσον είχαν παραιτηθεί ο πρόεδρος και το ένα από τα δύο τακτικά μέλη της, χωρίς να αναπληρωθούν. Εντούτοις, συνέχισε παρατύπως τις εργασίες της με προεδρεύοντα το εναπομείναν τακτικό μέλος και με τα αναπληρωματικά μέλη της.
Αν και η θητεία της έληξε ενάμιση χρόνο πριν, αυτή συνέχισε παρατύπως τις εργασίες της χωρίς να παραταθεί η θητεία ή να αντικατασταθούν τα μέλη της από τον υπουργό Υγείας.
Το εναπομείναν τακτικό μέλος και προεδρεύων αυτής συνταξιοδοτήθηκε την 31η/12/2012 και δεδομένου ότι δεν αντικαταστάθηκε, συνέχισε παρατύπως να προεδρεύει και να εκδίδονται γνωματεύσεις από την Επιτροπή.
**Μεγάλο πρόβλημα δημιουργεί η έλλειψη επίσημης «χαρτογράφησης» των εξειδικευμένων ιατρικών δυνατοτήτων δημοσίου και ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα. Με λίγα λόγια, επειδή δεν είναι γνωστό στις Επιτροπές του ΕΟΠΥΥ ποια περιστατικά μπορούν να αντιμετωπισθούν με επιτυχία στην Ελλάδα και ποια όχι, οι αποφάσεις για αποστολή στο εξωτερικό λαμβάνονται χωρίς επαρκή τεκμηρίωση.
Κατά τον έλεγχο βρέθηκαν περιστατικά νοσηλείας στο εξωτερικό που κόστισαν μέχρι και 500 χιλιάδες ευρώ, ενώ ο μέσος όρος κυμαίνεται στις 80-100 χιλιάδες.
**Η επιλογή του νοσοκομείου γίνεται από τον ίδιο τον ασθενή χωρίς να είναι γνωστή και να απασχολεί τον ΕΟΠΥΥ και η εγκυρότητά του. Η ελεύθερη επιλογή νοσηλευτηρίου αποτελεί ακόμη έναν αδύναμο κρίκο στη συνολική διαδικασία. Ο Οργανισμός εγκρίνει και πληρώνει νοσήλια σε φορείς, όχι μόνο δημοσίου, αλλά και ιδιωτικού χαρακτήρα. Είναι προφανές ότι, ειδικά για τους δεύτερους, ο ΕΟΠΥΥ επιβαρύνεται και με το κέρδος της ιδιωτικής επιχείρησης, το οποίο αποτελεί παράγοντα που ενδέχεται να αποβαίνει εις βάρος της ποιότητας παροχής υπηρεσιών προς τον ασθενή.
Εντύπωση προξενεί ότι ενώ για το εσωτερικό της χώρας δεν εγκρίνεται η νοσηλεία σε ιδιωτικά νοσηλευτήρια, εγκρίνεται για το εξωτερικό παρότι στοιχίζει πολλαπλάσια. Σεβαστό ποσοστό μάλιστα των περιστατικών (12%) κατευθύνεται στα ιδιωτικά νοσηλευτήρια των ΗΠΑ, όπου το κόστος νοσηλείας είναι σημαντικά υψηλότερο και αυτού των χωρών της Ε.Ε.
**Δεν υπάρχει καταγραφή της θεραπευτικής αποτελεσματικότητας και καταγραφή κόστους-οφέλους από τα περιστατικά που νοσηλεύτηκαν στο εξωτερικό.
**Ο Οργανισμός «κληρονόμησε» μεγάλο όγκο ανέλεγκτων υποθέσεων που αφορούν, μεταξύ άλλων, αιτήματα προς εκκαθάριση πολλών ετών και οι οποίες λιμνάζουν. Παράδειγμα οι περίπου 30.000 ανέλεγκτες υποθέσεις που βρίσκονται από ετών στην περιφερειακή διεύθυνση Ανατολικής Αθήνας του ΕΟΠΥΥ, η εκκαθάριση των οποίων δεν φαίνεται εφικτή.
Προτάσεις Ρακιντζή για εξορθολογισμό
Επανασχεδιασμός του ΕΟΠΥΥ από μηδενική βάση, με αποσαφήνιση της ταυτότητας, των στόχων, των πολιτικών, των χρηματοδοτικών εργαλείων και των μεθόδων δράσης απαιτείται, σύμφωνα με τον κ.Λέανδρο Ρακιντζή. «Χωρίς δραστική και άμεση παρέμβαση», αναφέρεται στην έκθεση ελέγχου, «είναι βέβαιο ότι ο Οργανισμός οδηγείται σε αδιέξοδο στο εγγύς μέλλον με καταστροφικές συνέπειες για την κοινωνία και την εθνική οικονομία».
Ειδικά για την αποσαφήνιση της ταυτότητας, απαιτείται λήψη άμεσης πολιτικής απόφασης για τον προσδιορισμό του ρόλου του Οργανισμού ως παρόχου-προμηθευτή υπηρεσιών Υγείας ή ως Εθνικού Ταμείου Ασφάλισης Υγείας (αγοραστή υπηρεσιών Υγείας), ώστε να επέλθει ορθολογική και αντικειμενική διαχείριση πόρων και υπηρεσιών.
Αναφορικά με τη νοσηλεία στο εξωτερικό, και μέχρι την εκ βάθρων αναμόρφωση του ΕΟΠΥΥ, το κλιμάκιο ελέγχου προτείνει μεταξύ άλλων:
1 Εκπόνηση ενιαίας διαδικασίας για κάθε στάδιο έγκρισης των νοσηλίων για όλους τους ασφαλισμένους του Οργανισμού, από την υποβολή της αίτησης έως την έκδοση εγκριτικής απόφασης και την εκκαθάριση της δαπάνης.
2 Μέχρι σήμερα, για το μεγαλύτερο αριθμό υποθέσεων, οι ασφαλισμένοι ή οι οικείοι δεν έχουν κληθεί να υποβάλουν παραστατικά νοσηλείας και να επιστρέψουν τυχόν αδιάθετα ποσά. Προτείνεται ο ενδελεχής έλεγχος των περιπτώσεων αυτών και η επιστροφή των χρημάτων.
3 Καταγραφή των δυνατοτήτων εξειδικευμένης παροχής υπηρεσιών Υγείας στην Ελλάδα, ώστε να καταρτιστούν συμβάσεις μεταξύ ΕΟΠΥΥ και ιδιωτικών φορέων Υγείας, προκειμένου να εξαντλούνται οι δυνατότητες νοσηλείας στο εσωτερικό.
4 Τροποποίηση του θεσμικού πλαισίου ώστε οι επιτροπές να είναι ενιαίες για όλους τους ασφαλισμένους του ΕΟΠΥΥ και να συγκροτούνται από τον πρόεδρο του Οργανισμού. Η σύνθεση της επιτροπής να προκύπτει με κλήρωση από μεγάλο αριθμό μελών, ώστε να αποφεύγονται περιστατικά κατάχρησης εξουσίας από τους γιατρούς της επιτροπής.
5 Η έγκριση παραπομπής για νοσηλεία στο εξωτερικό θα πρέπει να δίνεται με φειδώ, αφού εξανληθούν όλες οι δυνατότητες νοσηλείας στο εσωτερικό και με αυστηρά κριτήρια τόσο ιατρικά (π.χ. εκτίμηση κινδύνου ζωής) όσο και κοινωνικά (π.χ. συνεκτίμηση εισοδήματος).
Δεδομένης της υποχρηματοδότησης του συστήματος, κάθε νοσηλεία στο εξωτερικό τείνει να αποβαίνει εις βάρος της ποιότητας περίθλαψης στην Ελλάδα. Δημόσιο χρήμα «εξάγεται», ενώ θα μπορούσε να διατεθεί για την ανάπτυξη εγχώριων υποδομών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Για πες