Τον κώδωνα του κινδύνου κρούουν οι ειδικοί για τη βία στα σχολεία, καθώς τα δύο τελευταία χρόνια καταγράφεται μία εκρηκτική άνοδος των επιθέσεων μαθητών σε βάρος των συμμαθητών τους, ακόμα και στα δημοτικά.
Σύμφωνα με την έρευνα της Εταιρείας Ψυχοκοινωνικής Υγείας Παιδιού και Εφήβου το 15,6% των μαθητών στις τρεις τελευταίες τάξεις του δημοτικού ανέφερε ότι εκφοβίζεται. Το αντίστοιχο ποσοστό το 2010 ήταν 7,9%.
Στο Blog της ΕΨΥΠΕ διαβάζουμε αναλυτικά για το θέμα
Αναγνωρίζοντας τις σοβαρές επιπτώσεις που έχει η βία και ο εκφοβισμός μεταξύ των μαθητών σε χιλιάδες παιδιά, εφήβους και νέους στη χώρα μας, αλλά και στην κοινωνία γενικότερα, καθώς και το έλλειμμα της συστηματικής αντιμετώπισης του φαινομένου, η Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου, Ε.Ψ.Υ.Π.Ε., (www.epsype.gr), έχει ενεργό παρουσία και δράση, από το 2006, αντιμετωπίζοντας με επιστημονικά κριτήρια και υλοποιώντας με συστηματικές παρεμβάσεις, το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού και της θυματοποίησης (bullying & victimization).
Πρόσφατα ολοκληρώθηκε η τρίτη φάση έρευνας που υλοποιείται από την Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. σε Δημοτικά Σχολεία την χρονική περίοδο 2011-2013, στο πλαίσιο παρέμβασης που υποστηρίζεται από το Υπουργείο Υγείας. Η έρευνα αυτή αποτυπώνει την έκταση του προβλήματος της ενδοσχολικής βίας στα σχολεία της περιοχής της Αττικής μιας και διεξάγεται σε τυχαίο και αντιπροσωπευτικό δείγμα (περίπου 500 εκπαιδευτικοί και 5000 μαθητές). Τα πρώτα αποτελέσματα αυτής της έρευνας καταδεικνύουν την ανάγκη για περαιτέρω υποστήριξη και γενίκευση προγραμμάτων πρόληψης στο σχολείο και την Ελληνική κοινωνία γενικότερα.
Πιο συγκεκριμένα σύμφωνα με πρώτες αναλύσεις ερωτηματολογίων που δόθηκαν από την ερευνητική ομάδα του προγράμματος σε ένα αρχικό δείγμα 35 σχολείων και 2628 μαθητών της Δ’, Ε’ και ΣΤ’ δημοτικού, φάνηκε ότι:
· 15.6% των μαθητών ανέφεραν ότι εκφοβίζονται και 5.4% των μαθητών ότι εκφοβίζουν.
· Ο πιο συχνός τύπος εκφοβισμού ήταν ο λεκτικός και ακολουθούσε η διάδοση φημών και ο αποκλεισμός.
· Τα ποσοστά των αγοριών και των κοριτσιών που είχαν υποστεί εκφοβισμό ήταν 15.0% και 16.1%, αντίστοιχα, ενώ τα ποσοστά των αγοριών και των κοριτσιών που είχαν διαπράξει εκφοβισμό ήταν 7.6% και 3.1%, αντίστοιχα.
· Τα ποσοστά των μαθητών της Δ’, Ε’, και ΣΤ’ που είχαν υποστεί εκφοβισμό ήταν 18.6%, 15.5%, και 11.9%, αντίστοιχα, ενώ τα ποσοστά των μαθητών της Δ’, Ε’, και Στ’ που είχαν διαπράξει εκφοβισμό ήταν 6.0%, 5.3%, και 4.7%, αντίστοιχα.
Τα ποσοστά παρουσιάζονται αυξημένα ως προς τον αριθμό των μαθητών που εκφοβίζονται σε σχέση με προηγούμενες έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί από την Ε.Ψ.Υ.Π.Ε., οι οποίες έδειξαν ότι το φαινόμενο του εκφοβισμού εκδηλωνόταν σε ποσοστό 7.9% στους μαθητές που εκφοβίζονταν και σε ποσοστό 5.6% στους μαθητές που εκφόβιζαν, το 2010.
Η Ε.Ψ.Υ.Π.Ε., με την πολύχρονη παρουσία της στο χώρο της ψυχοκοινωνικής υγείας του παιδιού και του εφήβου και σε συνεργασία με τους φορείς της πολιτείας και επιστημονικούς φορείς που έχουν τεχνογνωσία και εμπειρία στο χώρο, έχει με συστηματικό τρόπο οργανώσει ένα πλαίσιο δράσεων για την πρόληψη και αντιμετώπιση του φαινομένου της βίας και του εκφοβισμού στα σχολεία. Οι στόχοι των δράσεων αυτών, που βασίζονται στην εν γένει θεώρηση του επιστημονικού και κοινωνικού έργου της, έχουν, εδώ και αρκετά χρόνια, θέσει τις βάσεις για σταδιακή και συστηματική εφαρμογή προγραμμάτων πρόληψης στα σχολεία και αλλαγή στάσεων και αντιλήψεων στους πολίτες και την κοινωνία για τον εκφοβισμό και τη βία γενικότερα:
Συνοπτικά από το 2006 και έπειτα η Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. έχει αναλάβει τις εξής δράσεις σε συνεργασία αποκλειστικά με καταξιωμένους Κοινωνικούς και Επιστημονικούς Φορείς και Πανεπιστημιακά Ιδρύματα της Ελλάδας και του Εξωτερικού:
-Τον συντονισμό Διακρατικού Ευρωπαϊκού Προγράμματος Δάφνη (DAPHNE II),2006-2008, (Ελλάδα, Κύπρος, Λιθουανία, Γερμανία), από το οποίο πρόεκυψαν κατευθυντήριες οδηγίες για εκπαιδευτικούς και γονείς προσαρμοσμένες στις ανάγκες του Ελληνικού Σχολείου και διεξήχθη έρευνα εκτίμησης αναγκών σε συνεργασία με φορείς όπως το Παιδαγωγικό τμήμα του Α.Π.Θ., και η Παιδοψυχιατρική Κλινική του Ε.Κ.Π.Α. Ο Επιστημονικός Υπεύθυνος της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. Καθ. Ι. Τσιάντης παρουσίασε τα δεδομένα από το πρόγραμμα αυτό στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής Των Ελλήνων (2007)
- Τον συντονισμό Διακρατικού Ευρωπαϊκού Προγράμματος Δάφνη (DAPHNE ΙII),2008-2010, (Ελλάδα, Κύπρος, Λιθουανία, Πολωνία), από το οποίο προέκυψε Ολοκληρωμένο Πρόγραμμα Παρέμβασης για το Δημοτικό Σχολείο βασισμένο σε Εγχειρίδιο Δραστηριοτήτων που εφαρμόζουν οι εκπαιδευτικοί στην τάξη. Το εγχειρίδιο έχει μεταφραστεί και στα Αγγλικά ενώ παράλληλα διεξήχθη έρευνα και αξιολόγηση του προγράμματος, υπό την καθοδήγηση του Επιστημονικού Υπευθύνου της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. Καθ. Ι. Τσιάντη. Στα πλαίσια του προγράμματος διεξήχθησαν δυο Επιστημονικά Συνέδρια, με την συμμετοχή, στο ένα από αυτά, τουΝορβηγού καθηγητή, ειδικού σε θέματα εκφοβισμού, Dan Olweus και μετάφραση του βιβλίου του στα Ελληνικά, με τίτλο: “Ο Εκφοβισμός και η βία στο σχολείο: Tι γνωρίζουμε και τι μπορούμε να κάνουμε”, από την Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.
-Την εφαρμογή του Ολοκληρωμένου Προγράμματος Παρέμβασης της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.(2011-2013) σε 50 Δημοτικά Σχολεία της Αττικής (http://epsype.blogspot.gr/) με συνεχή υποστήριξη των εκπαιδευτικών (περίπου 500) και των Σχολικών μονάδων (περίπου 5000 μαθητές) που συμμετέχουν στην παρέμβαση, με την υποστήριξη του Υπουργείου Υγείας και του Ευρωπαϊκού Κοινοτικού Ταμείου.
-Τη σύναψη «Συμφώνου Διαρκούς Συνεργασίας» με το Υ.Π.Δ.Β.Μ.Θ. (Φεβρουάριος 2012) για τον σχεδιασμό και υλοποίηση πολλαπλών δράσεων και επιστημονικών προγραμμάτων πρόληψης και αντιμετώπισης της ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού σε Πανελλαδικό Επίπεδο
-Τη διενέργεια επιστημονικής έρευνας (2011-2013) υπό την καθοδήγηση του Επιστημονικού Υπευθύνου της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. Καθ. Ι. Τσιάντη, με δημοσιεύσεις σε Ελληνικά και ξενόγλωσσα επιστημονικά περιοδικά σε τυχαίο και αντιπροσωπευτικό δείγμα που θα αποτυπώσει την έκταση του προβλήματος της ενδοσχολικής βίας στην περιοχή της Αττικής.
- Την ανάληψη της πρωτοβουλίας για ίδρυση, σε συνεργασία με άλλους φορείς της εκπαίδευσης, της υγείας και ψυχικής υγείας, του δημόσιου τομέα καθώς και με μη κυβερνητικούς οργανισμούς του «Δικτύου κατά της βίας στο Σχολείο» καθώς και τη λειτουργία δικτυακού τόπου για την δημοσιοποίηση των δράσεών του στη διεύθυνση www.antibullyingnetwork.gr
Ο Επιστημονικός Υπεύθυνος της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. Καθ. Ι. Τσιάντης είναι και Πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής του «Δικτύου κατά της βίας στο Σχολείο», του οποίου η επίσημη έναρξη πραγματοποιήθηκε σε συνάντηση των φορέων του «Δικτύου» με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στις 14 Απριλίου 2011.
-Την καθιέρωση μέσα από τις δράσεις του «Δικτύου κατά της βίας στο Σχολείο» και σε συνεργασία με το Υ.Π.Δ.Β.Μ.Θ. της 6ης Μαρτίου ως Πανελλήνια Ημέρα κατά της Βίας στο Σχολείο, με διενέργεια ποικίλων δράσεων ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης στο σύνολο των σχολείων της Επικράτειας.
-Τη διενέργεια προγράμματος επιμόρφωσης Σχολικών Ψυχολόγων Κύπρου(Οκτώβριος 2011) σε συνεργασία και μετά από πρόσκληση από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου
-Τη διενέργεια επιμορφωτικού προγράμματος σε πολυπολιτισμικά σχολεία(Σεπτέμβριος 2011) της περιοχής Αγ. Παντελεήμονος σε συνεργασία με το κέντρο ημέρας «Βαβέλ» της μη κυβερνητικής οργάνωσης «συνΕιρμός»
-Τη διενέργεια ενημερωτικού προγράμματος με το σύνολο τον Διευθυντών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (Μάιος 2012) στο Υ.Π.Θ.Π.Α. και σε συνεργασία με την Περιφέρεια Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αττικής
-Την ενημέρωση και υποστήριξη παιδιών και εφήβων για θέματα ψυχοκοινωνικής υγείας μέσωτης ειδικής Ευρωπαϊκής τηλεφωνικής γραμμής της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. στο τηλέφωνο 116-111 με δωρεάν κλήσεις.
-Την υλοποίηση ειδικής διαδραστικής ιστοσελίδας με αποκλειστικό αντικείμενο την ενδοσχολική βία και τον εκφοβισμό που αποσκοπεί στην ενημέρωση των παιδιών, των εφήβων, των γονέων και εκπαιδευτικών και της κοινότητας (www.antibullying.gr ).
-Τη διενέργεια πληθώρας ενημερωτικών εκδηλώσεων (από το 2006 έως σήμερα) για την ευαισθητοποίηση σε θέματα βίας, εκφοβισμού και άλλων θεμάτων που αφορούν την ψυχική υγεία παιδιών και εφήβων σε Συλλόγους Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, Συλλόγους γονέων, με διενέργεια Ομάδων Εφήβων κ.α., σε μεγάλο αριθμό σχολείων σε όλη την Ελλάδα.
-Την οργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων, σχεδιασμό δράσεων σε σχολεία (2002-σήμερα), όπως τη δραματοποίηση βιβλίων σε βιωματικά εργαστήρια με τη συμμετοχή γνωστών συγγραφέων και εικονογράφων παιδικών βιβλίων, μουσικοπαιδαγωγών και θεατρικών ομάδων.
-Την ανάπτυξη ειδικών εκδόσεων και ενημερωτικών ταινιών που αποτελούν παιδαγωγικά εργαλεία στα χέρια εκπαιδευτικών και γονιών, για την ευαισθητοποίηση σε θέματα βίας και εκφοβισμού.
Προγραμματισμένες δράσεις για την περίοδο 2012-2015
Η πολυετής εμπειρία και η αναγνώριση της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. στο χώρο της αντιμετώπισης της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού οφείλεται στο ότι βρίσκεται σε μια δυναμική διαδικασία ανάπτυξης τεχνογνωσίας τόσο γύρω από το ερευνητικό, όσο και γύρω από το παιδαγωγικό μέρος των παρεμβάσεων που πραγματοποιούνται στα σχολεία και στην κοινότητα γενικότερα. Στο πλαίσιο αυτό, βρίσκεται σε εξέλιξη η υλοποίηση συστηματικών επιστημονικών προγραμμάτων για την πρόληψη και αντιμετώπιση του φαινομένου, στο πλαίσιο συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων ή με την υποστήριξη ιδιωτικών φορέων. Πιο συγκεκριμένα πρόκειται να υλοποιηθούν οι εξής δράσεις:
-Σχεδιασμός στρατηγικών πρόληψης για κρίσιμα ψυχοπιεστικά γεγονότα που σχετίζονται με ακραία φαινόμενα βίας στο επίπεδο του σχολείου και λειτουργία «Κινητής Μονάδας Παρέμβασης στην Κρίση», απαρτιζόμενη από ειδικούς επιστήμονες Ψυχικής Υγείας, που θα παρέχει επί τόπου υποστήριξη σε Παιδιά, Εκπαιδευτικούς και Γονείς σε περιπτώσεις εκδήλωσης τέτοιων γεγονότων (2012-2015) με την υποστήριξη του Υ.Π.Θ.Π.Α.
-Λειτουργία Ειδικής Τηλεφωνικής Γραμμής Υποστήριξης αποκλειστικά για εκπαιδευτικούς, με Πανελλαδική Εμβέλεια, για θέματα που αφορούν την ενδοσχολική βία και τον εκφοβισμό, διαχείριση δύσκολων καταστάσεων στο επίπεδο του σχολείου, αλλά και γενικότερα θέματα που αφορούν στην ψυχοσυναισθηματική υγεία μαθητών και τη διασύνδεση με τις κατά τόπους δομές ψυχοκοινωνικής υποστήριξης (2012-2015) με την υποστήριξη του Υ.Π.Θ.Π.Α.
-Υλοποίηση δράσης Πανελλαδικής εμβέλειας για την Υποστήριξη καιΤηλεσυμβουλευτική μέσω Διαδικτύου με επικέντρωση στους εφήβους και νέους που αντιμετωπίζουν ψυχικές δυσκολίες και συχνά δυσκολεύονται να ζητήσουν βοήθεια στις ειδικές υπηρεσίες (2012-2015) με την υποστήριξη του Υ.Π.Θ.Π.Α.
-Πανελλήνια εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για θέματα ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού στις περιφέρειες με διεξαγωγή επιμορφωτικών προγραμμάτων και ενημερωτικών εκδηλώσεων με την υποστήριξη του Υ.Π.Θ.Π.Α.
-Επέκταση Προγράμματος Παρέμβασης στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού Σχολείου με επέκταση του υπάρχοντος εγχειριδίου της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. με την υποστήριξη του Υπουργείου Υγείας
-Σχεδιασμός Παρέμβασης για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση του εκφοβισμού στο Γυμνάσιο βασισμένη στην καινοτόμο θεωρία της Εν-νόησης (mentalization) (2012-2014) με την υποστήριξη του κοινωφελούς ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος»
-Λειτουργία Ειδικού Υποστηρικτικού και Θεραπευτικού κέντρου στην κοινότητα για παιδιά, εφήβους, νέους και τις οικογένειές τους με επικέντρωση σε άτομα που εμπλέκονται σε φαινόμενα εκφοβισμού και τις οικογένειές τους.
Στα πλαίσια του κέντρου αυτού θα αναπτυχθεί ειδικό υποστηρικτικό πρόγραμμα για εφήβους και οικογένειες βασισμένο σε αντίστοιχες πρακτικές που έχουν αναπτυχθεί στη Ηνωμένο Βασίλειο και στηρίζονται στη θεωρία της Εν-νόησης (mentalization) (2012-2014) με την υποστήριξη του κοινωφελούς ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Για πες